Chứng chỉ quỹ etf: hướng dẫn toàn diện cho nhà đầu tư việt

Tìm hiểu cách mua chứng chỉ quỹ ETF, ưu nhược điểm và nơi đầu tư tốt nhất tại Việt Nam. Hướng dẫn đầy đủ giúp bạn bắt đầu đầu tư ETF hiệu quả ngay hôm nay.

Bạn đang tìm kiếm một phương thức đầu tư đơn giản nhưng hiệu quả, vừa có khả năng đa dạng hóa danh mục vừa có tính thanh khoản cao? Chứng chỉ quỹ ETF có thể là giải pháp tài chính bạn đang tìm kiếm. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư Việt Nam còn e ngại hoặc chưa hiểu rõ về công cụ này, dẫn đến bỏ lỡ cơ hội sinh lời hấp dẫn. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn khám phá toàn diện về chứng chỉ quỹ ETF, từ khái niệm cơ bản đến cách thức đầu tư hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu ngay!

Tổng quan

Chứng chỉ quỹ ETF (Exchange Traded Fund) là một loại quỹ đầu tư có chứng chỉ được giao dịch trên sàn chứng khoán giống như cổ phiếu thông thường. Tuy nhiên, thay vì đại diện cho phần sở hữu một công ty cụ thể, chứng chỉ quỹ ETF đại diện cho quyền sở hữu một phần danh mục đầu tư đa dạng, thường bao gồm nhiều loại tài sản như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa, hoặc theo dõi một chỉ số nhất định.

Xuất hiện lần đầu vào năm 1993 với SPDR S&P 500 ETF (SPY) tại Mỹ, chứng chỉ quỹ ETF đã nhanh chóng phát triển trên toàn cầu với tổng tài sản quản lý lên đến hơn 10 nghìn tỷ USD vào năm 2024. Tại Việt Nam, loại hình đầu tư này bắt đầu xuất hiện từ năm 2014 với quỹ VFMVN30 và đã dần trở nên phổ biến, với khối lượng giao dịch tăng trưởng đáng kể qua các năm.

Đặc điểm nổi bật của chứng chỉ quỹ ETF bao gồm:

• Tính thanh khoản cao: Dễ dàng mua bán trong giờ giao dịch

• Đa dạng hóa đầu tư: Chỉ với một chứng chỉ, nhà đầu tư sở hữu một rổ tài sản đa dạng

• Chi phí quản lý thấp: Thường từ 0.3% - 1%, thấp hơn nhiều so với quỹ mở truyền thống

• Tính minh bạch: Cập nhật giá trị tài sản ròng (NAV) và danh mục đầu tư thường xuyên

• Linh hoạt trong giao dịch: Có thể mua bán như cổ phiếu thông thường

So với các hình thức đầu tư truyền thống, chứng chỉ quỹ ETF mang lại sự cân bằng giữa tính linh hoạt của cổ phiếu và tính đa dạng hóa của quỹ đầu tư. Ví dụ, thay vì phải mua 30 cổ phiếu riêng lẻ trong VN30, nhà đầu tư có thể đơn giản mua một chứng chỉ quỹ ETF như VFMVN30 để sở hữu toàn bộ các cổ phiếu này với tỷ trọng tương ứng.

Giao dịch chứng chỉ quỹ ETF VFMVN30 qua ứng dụng di động

Lợi ích và rủi ro

Lợi ích khi sở hữu chứng chỉ quỹ ETF

Đầu tư vào chứng chỉ quỹ ETF mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới bắt đầu hoặc không có nhiều thời gian theo dõi thị trường:

Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Chỉ với một chứng chỉ quỹ ETF, bạn đã sở hữu một danh mục đầu tư phân tán rủi ro. Ví dụ, khi mua ETF VFMVN30, bạn đồng thời sở hữu 30 cổ phiếu vốn hóa lớn nhất trên sàn HOSE, giúp giảm thiểu rủi ro khi một vài cổ phiếu riêng lẻ biến động mạnh.

Chi phí quản lý thấp: Phí quản lý của chứng chỉ quỹ ETF tại Việt Nam thường dao động từ 0.5% đến 1.5% mỗi năm, thấp hơn đáng kể so với mức 2%-3% của các quỹ mở truyền thống. Ví dụ, ETF VFMVN30 chỉ có mức phí quản lý 0.65%/năm so với mức trung bình 1.8% của các quỹ mở.

Tính thanh khoản cao: Chứng chỉ quỹ ETF được giao dịch cả ngày trong giờ mở cửa thị trường, cho phép nhà đầu tư mua bán linh hoạt theo diễn biến thị trường, không phải chờ đợi NAV cuối ngày như quỹ mở.

Minh bạch về danh mục: Danh mục đầu tư của các chứng chỉ quỹ ETF thường được công bố hàng ngày, giúp nhà đầu tư dễ dàng theo dõi tài sản mình sở hữu. Giá trị tài sản ròng (NAV) cũng được cập nhật liên tục trong ngày giao dịch.

Hiệu quả về thuế: Do cơ chế hoạt động, chứng chỉ quỹ ETF thường có hiệu quả thuế tốt hơn so với quỹ mở, giúp nhà đầu tư tiết kiệm chi phí đầu tư dài hạn.

Dễ tiếp cận các thị trường đặc biệt: Thông qua chứng chỉ quỹ ETF, nhà đầu tư có thể dễ dàng tiếp cận các thị trường hoặc phân khúc đặc thù như ngành công nghệ, thị trường mới nổi, kim loại quý mà không cần kiến thức chuyên sâu.

Những rủi ro cần lưu ý

Bên cạnh những ưu điểm nổi bật, nhà đầu tư cũng cần cân nhắc các rủi ro tiềm ẩn khi đầu tư vào chứng chỉ quỹ ETF:

Rủi ro biến động thị trường: Mặc dù được đa dạng hóa, chứng chỉ quỹ ETF vẫn chịu ảnh hưởng từ biến động chung của thị trường. Ví dụ, trong đợt suy thoái do Covid-19 năm 2020, hầu hết các ETF đều sụt giảm mạnh theo thị trường chung.

Rủi ro thanh khoản: Trong những thời điểm thị trường bất ổn, khoảng cách giữa giá mua và bán (spread) có thể mở rộng đáng kể, làm tăng chi phí giao dịch. Tại Việt Nam, một số chứng chỉ quỹ ETF có thanh khoản thấp có thể gặp khó khăn khi muốn bán với khối lượng lớn.

Sai lệch chỉ số (tracking error): Chứng chỉ quỹ ETF không phải lúc nào cũng bám sát hoàn toàn chỉ số tham chiếu. Ví dụ, VFMVN30 ETF có tracking error trung bình khoảng 0.2%-0.4% mỗi năm so với chỉ số VN30, nghĩa là hiệu suất thực tế có thể chênh lệch so với chỉ số gốc.

Rủi ro nhà quản lý quỹ: Hiệu quả hoạt động của ETF phụ thuộc nhiều vào năng lực của công ty quản lý. Cần xem xét kỹ lịch sử hoạt động và uy tín của đơn vị phát hành ETF trước khi đầu tư.

Chi phí ẩn: Ngoài phí quản lý, nhà đầu tư còn phải chịu các chi phí giao dịch, chênh lệch giá mua-bán, phí tái cơ cấu danh mục và thuế (nếu có). Những chi phí này có thể làm giảm lợi nhuận thực tế nhận được.

So sánh chứng chỉ quỹ ETF với các sản phẩm đầu tư phổ biến khác

Để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp, việc so sánh chứng chỉ quỹ ETF với các sản phẩm đầu tư khác là rất cần thiết:

So sánh ETF với quỹ mở (mutual fund):

So sánh ETF với cổ phiếu riêng lẻ:

So sánh ETF với trái phiếu:

Với những đặc điểm trên, chứng chỉ quỹ ETF thường phù hợp với nhà đầu tư muốn sự cân bằng giữa tính thanh khoản cao của cổ phiếu và sự đa dạng hóa của quỹ đầu tư truyền thống, đồng thời muốn kiểm soát chi phí đầu tư.

So sánh ETF và quỹ mở truyền thống

Cách mua chứng chỉ quỹ ETF tại Việt Nam

Các bước chuẩn bị trước khi mua

Trước khi bắt đầu mua chứng chỉ quỹ ETF, nhà đầu tư cần thực hiện một số bước chuẩn bị quan trọng:

Xác định mục tiêu đầu tư: Hãy xác định rõ mục tiêu của bạn là đầu tư ngắn hạn (dưới 1 năm), trung hạn (1-3 năm) hay dài hạn (trên 3 năm). Mỗi mục tiêu sẽ phù hợp với loại chứng chỉ quỹ ETF khác nhau. Ví dụ, nếu bạn đầu tư dài hạn cho hưu trí, ETF theo dõi chỉ số rộng như VN30 có thể phù hợp hơn.

Đánh giá khẩu vị rủi ro: Mức độ chấp nhận rủi ro sẽ quyết định loại ETF bạn nên chọn. Nếu bạn có khẩu vị rủi ro thấp, ETF trái phiếu sẽ phù hợp hơn ETF cổ phiếu.

Tìm hiểu các quỹ ETF đang có mặt trên thị trường Việt Nam: Hiện tại, thị trường Việt Nam có các ETF nổi bật như VFMVN30, DCVFMVN30, SSIAM VN30, SSIAM VNFIN LEAD, E1VFVN30... Hãy tìm hiểu về:

• Chỉ số tham chiếu

• Danh mục đầu tư

• Hiệu suất quá khứ

• Phí quản lý

• Quy mô quỹ

• Công ty quản lý

Checklist chuẩn bị trước khi mua chứng chỉ quỹ ETF:

• Đã nghiên cứu và hiểu rõ về ETF dự định đầu tư

• Đã xác định số tiền muốn đầu tư và thời gian nắm giữ

• Đã chuẩn bị nguồn tiền không cần sử dụng gấp

• Đã hiểu rõ các rủi ro tiềm ẩn

• Đã tìm hiểu công ty quản lý quỹ và uy tín của họ

Mở tài khoản chứng khoán

Để mua chứng chỉ quỹ ETF, bước đầu tiên là mở tài khoản chứng khoán tại một công ty chứng khoán uy tín ở Việt Nam. Dưới đây là các bước chi tiết:

Bước 1: Lựa chọn công ty chứng khoán Một số công ty chứng khoán uy tín tại Việt Nam:

• SSI (Công ty Chứng khoán Sài Gòn)

• VNDirect

• HSC (Công ty Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh)

• MBS (Chứng khoán MB)

• VCSC (Chứng khoán Bản Việt)

Các yếu tố cần cân nhắc khi chọn công ty chứng khoán:

• Phí giao dịch (thường từ 0.15% - 0.3%)

• Tính năng và giao diện của ứng dụng giao dịch

• Dịch vụ khách hàng

• Độ ổn định của hệ thống

• Các công cụ phân tích, báo cáo thị trường

Bước 2: Chuẩn bị giấy tờ cần thiết

• CMND/CCCD còn hiệu lực

• Hộ khẩu/Giấy xác nhận cư trú (tùy công ty)

• Số tài khoản ngân hàng để liên kết

• Địa chỉ email và số điện thoại

Bước 3: Đăng ký mở tài khoản Có hai cách chính để mở tài khoản:

Mở tài khoản trực tuyến:

• Truy cập website/app của công ty chứng khoán

• Điền thông tin cá nhân theo yêu cầu

• Xác thực danh tính (thường qua eKYC)

• Ký hợp đồng điện tử

• Nộp bản scan/chụp giấy tờ tùy thân

Mở tài khoản trực tiếp:

• Đến văn phòng công ty chứng khoán

• Mang theo giấy tờ gốc

• Điền mẫu đơn đăng ký

• Ký hợp đồng mở tài khoản

Bước 4: Nộp tiền vào tài khoản chứng khoán

• Chuyển khoản từ tài khoản ngân hàng của bạn

• Thời gian xử lý: thường trong vòng 5-30 phút tùy ngân hàng

• Lưu ý ghi đúng nội dung chuyển khoản theo hướng dẫn

Lưu ý quan trọng:

• Thời gian xử lý hồ sơ: 1-2 ngày làm việc

• Mã số giao dịch chứng khoán sẽ được cấp sau khi hoàn tất thủ tục

• Mọi thông tin cá nhân cần chính xác, tránh sai sót dẫn đến phải làm lại

Hướng dẫn mua chứng chỉ quỹ ETF

Sau khi đã có tài khoản chứng khoán và nạp tiền, bạn có thể tiến hành mua chứng chỉ quỹ ETF theo các bước sau:

Bước 1: Đăng nhập vào tài khoản giao dịch

• Đăng nhập vào ứng dụng hoặc website của công ty chứng khoán

• Kiểm tra số dư khả dụng trong tài khoản

Bước 2: Tìm mã ETF muốn mua

• Nhập mã quỹ ETF (ví dụ: E1VFVN30, FUEVFVND, FUESSVFL...)

• Kiểm tra thông tin cơ bản: giá hiện tại, biến động, khối lượng giao dịch

Bước 3: Đặt lệnh mua

• Chọn "Đặt lệnh" hoặc "Mua"

• Điền các thông tin:

• Mã chứng khoán (ETF)

• Khối lượng (số lượng chứng chỉ muốn mua)

• Giá đặt mua

• Loại lệnh (thường là LO - Limit Order)

• Xác nhận lệnh

Bước 4: Kiểm tra trạng thái lệnh

• Theo dõi tại mục "Sổ lệnh" hoặc "Lệnh trong ngày"

• Trạng thái lệnh có thể là: chờ khớp, khớp một phần, khớp toàn bộ, hủy

Bước 5: Xác nhận sở hữu

• Sau khi lệnh được khớp, chứng chỉ quỹ ETF sẽ được ghi nhận trong danh mục đầu tư của bạn

• Có thể kiểm tra tại mục "Danh mục" hoặc "Tài sản"

Các lưu ý khi đặt lệnh mua ETF:

• Loại lệnh:

• Lệnh LO (Limit Order): Đặt mua tại một mức giá cụ thể hoặc tốt hơn

• Lệnh MP (Market Price): Mua ở mức giá tốt nhất hiện có trên thị trường

• Lệnh ATO/ATC: Đặt trong phiên mở cửa/đóng cửa

• Thời gian khớp lệnh:

• Phiên sáng: 9:00 - 11:30

• Phiên chiều: 13:00 - 14:30

• Thời gian nghỉ trưa: 11:30 - 13:00

• Phí giao dịch:

• Phí giao dịch: 0.15% - 0.3% giá trị giao dịch (tùy công ty chứng khoán)

• Phí lưu ký: 0.03% - 0.05%/năm (tính theo NAV)

• Đơn vị giao dịch:

• Mua tối thiểu 1 lô (100 chứng chỉ) khi giao dịch trên sàn HOSE

• Mua lẻ từ 1 chứng chỉ khi giao dịch qua ứng dụng của một số công ty chứng khoán

Mua chứng chỉ quỹ ETF ở đâu? 

Có nhiều kênh để mua chứng chỉ quỹ ETF tại Việt Nam, mỗi kênh có những ưu nhược điểm riêng:

1. Mua trực tiếp qua sàn giao dịch chứng khoán

Sàn HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM) và HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội) là nơi giao dịch chính thức các chứng chỉ quỹ ETF tại Việt Nam.

Ưu điểm:

• Thanh khoản cao, khối lượng giao dịch lớn

• Giá cả minh bạch, cập nhật theo thời gian thực

• Đảm bảo tính pháp lý và an toàn

Nhược điểm:

• Yêu cầu mở tài khoản chứng khoán

• Giao dịch theo lô (thường 100 chứng chỉ/lô trên HOSE)

• Thời gian giao dịch giới hạn trong giờ mở cửa thị trường

2. Mua qua các công ty chứng khoán

Các công ty chứng khoán hàng đầu như SSI, VNDirect, HSC, MBS đều cung cấp dịch vụ mua chứng chỉ quỹ ETF qua ứng dụng hoặc website của họ.

Ưu điểm:

• Giao diện thân thiện, dễ sử dụng

• Nhiều công cụ phân tích, hỗ trợ quyết định

• Có thể mua lẻ từ 1 chứng chỉ trên một số nền tảng

• Hỗ trợ khách hàng trực tiếp

Nhược điểm:

• Phí giao dịch có thể cao hơn (0.2%-0.3%)

• Mỗi công ty có chính sách riêng, cần tìm hiểu kỹ

Danh sách một số công ty chứng khoán phổ biến:

3. Mua qua các ứng dụng tài chính số và ví điện tử

Một số ứng dụng tài chính và ví điện tử đã bắt đầu cung cấp dịch vụ mua chứng chỉ quỹ ETF:

Ưu điểm:

• Không cần mở tài khoản chứng khoán riêng

• Giao diện đơn giản, thân thiện với người mới

• Có thể đầu tư số tiền nhỏ, linh hoạt

• Tích hợp với các dịch vụ tài chính khác

Nhược điểm:

• Có thể có phí cao hơn

• Danh sách ETF có thể hạn chế

• Tính năng phân tích chuyên sâu còn hạn chế

Các ứng dụng phổ biến:

• MoMo (tính năng Đầu tư)

• Finhay

• Một số ngân hàng như VIB, TPBank, MB cũng có tính năng đầu tư ETF

Lưu ý khi lựa chọn kênh giao dịch:

• So sánh phí giao dịch giữa các kênh

• Xem xét tính tiện lợi và giao diện người dùng

• Đánh giá công cụ phân tích và báo cáo thị trường

• Kiểm tra độ uy tín và an toàn của đơn vị cung cấp dịch vụ

Quy trình mua bán chứng chỉ quỹ ETF

Quy trình mua

Quy trình mua chứng chỉ quỹ ETF trên thị trường chứng khoán Việt Nam bao gồm các bước chi tiết sau:

Bước 1: Đặt lệnh mua

• Chọn mã chứng chỉ quỹ ETF muốn mua (VD: E1VFVN30, FUEVFVND)

• Xác định số lượng và giá mua:

• Số lượng: trên HOSE thường giao dịch theo lô (100 chứng chỉ/lô)

• Giá: có thể chọn giá cụ thể (lệnh LO) hoặc giá thị trường (lệnh MP)

• Nhập thông tin vào phần mềm giao dịch và xác nhận lệnh

Bước 2: Xác nhận lệnh và thanh toán

• Hệ thống sẽ kiểm tra số dư tiền trong tài khoản

• Nếu đủ tiền, lệnh sẽ được chuyển vào hệ thống giao dịch chính thức

• Tiền trong tài khoản sẽ bị phong tỏa tương ứng với giá trị lệnh đặt

Bước 3: Theo dõi trạng thái khớp lệnh

• Lệnh có thể được khớp ngay lập tức hoặc chờ khớp tùy thuộc vào điều kiện thị trường

• Trạng thái lệnh sẽ hiển thị trên phần mềm giao dịch:

• Chờ khớp: lệnh đã vào hệ thống nhưng chưa được khớp

• Khớp một phần: một phần lệnh đã được thực hiện

• Khớp toàn bộ: toàn bộ lệnh đã được thực hiện

• Hủy: lệnh đã bị hủy (do người đặt hoặc hết phiên giao dịch)

Bước 4: Nhận chứng chỉ quỹ

• Sau khi lệnh được khớp, chứng chỉ quỹ ETF sẽ được ghi nhận vào tài khoản của bạn ngay lập tức

• Bạn có thể kiểm tra trong mục "Danh mục đầu tư" hoặc "Tài sản"

• Thông tin chi tiết sẽ hiển thị: mã chứng chỉ, số lượng, giá mua, giá trị thị trường hiện tại

Bước 5: Thông báo giao dịch

• Công ty chứng khoán sẽ gửi thông báo xác nhận giao dịch qua email hoặc SMS

• Bạn nên kiểm tra kỹ thông tin giao dịch để đảm bảo chính xác

Lưu ý khi mua ETF:

• Đảm bảo tài khoản có đủ tiền trước khi đặt lệnh

• Nên đặt lệnh giới hạn (LO) thay vì lệnh thị trường (MP) để kiểm soát giá mua

• Thời gian giao dịch ETF giống như cổ phiếu: từ 9:00-11:30 và 13:00-14:30 các ngày làm việc

Quy trình bán

Khi muốn bán chứng chỉ quỹ ETF đã sở hữu, quy trình thực hiện như sau:

Bước 1: Đặt lệnh bán

• Đăng nhập vào tài khoản giao dịch chứng khoán

• Xem xét danh mục để chọn mã ETF và số lượng muốn bán

• Chọn chức năng "Bán" và nhập các thông tin:

• Mã ETF

• Số lượng chứng chỉ

• Giá bán mong muốn

• Loại lệnh (thường là LO)

• Xác nhận lệnh bán

Bước 2: Theo dõi trạng thái lệnh

• Kiểm tra trạng thái lệnh trong mục "Sổ lệnh" hoặc "Lệnh trong ngày"

• Có thể hủy lệnh hoặc điều chỉnh giá nếu lệnh chưa được khớp

Bước 3: Xác nhận khớp lệnh và nhận tiền

• Khi lệnh được khớp, chứng chỉ quỹ ETF sẽ bị trừ khỏi danh mục của bạn

• Số tiền bán sẽ được ghi nhận vào tài khoản chứng khoán:

• Giá trị nhận = Giá bán × Số lượng chứng chỉ - Phí giao dịch - Thuế (nếu có)

Bước 4: Rút tiền về tài khoản ngân hàng (nếu muốn)

• Chọn chức năng "Chuyển tiền" hoặc "Rút tiền"

• Nhập số tiền muốn rút và tài khoản ngân hàng đích

• Xác nhận giao dịch

• Thời gian tiền về tài khoản: thường từ vài phút đến 2 giờ làm việc tùy ngân hàng

Thời gian thanh toán và phí bán:

• Thời gian nhận tiền vào tài khoản chứng khoán: ngay sau khi lệnh khớp (T+0)

• Thời gian có thể rút về ngân hàng: thường là T+2 (sau 2 ngày làm việc)

• Phí giao dịch: tương tự phí mua (0.15% - 0.3%)

• Thuế: Việt Nam hiện chưa áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với giao dịch ETF

Lưu ý quan trọng khi bán ETF:

• Nên theo dõi thị trường để chọn thời điểm bán phù hợp

• Cân nhắc giá bán hợp lý, không nên đặt giá quá cao khiến lệnh khó khớp

• Lưu ý về thời gian rút tiền để lên kế hoạch tài chính hợp lý

Lưu ý về giao dịch trên thị trường sơ cấp và thứ cấp

Khi tham gia mua bán chứng chỉ quỹ ETF, nhà đầu tư cần hiểu rõ sự khác biệt giữa thị trường sơ cấp và thứ cấp:

Thị trường sơ cấp (Primary Market):

• Là nơi các chứng chỉ ETF được tạo ra hoặc mua lại

• Người tham gia: chủ yếu là các thành viên được ủy quyền (Authorized Participants - AP), thường là các tổ chức tài chính lớn

• Cơ chế giao dịch: trao đổi trực tiếp với quỹ ETF bằng cách:

• Tạo mới (Creation): AP gửi rổ cổ phiếu cơ cấu cho quỹ và nhận lại các lô chứng chỉ quỹ ETF

• Mua lại (Redemption): AP gửi lô ETF và nhận lại rổ cổ phiếu

• Giao dịch thường với khối lượng lớn (thường là 1 Creation Unit = 100,000 - 500,000 chứng chỉ)

• Giúp đảm bảo giá ETF không chênh lệch nhiều so với NAV thông qua cơ chế套利 (arbitrage)

Thị trường thứ cấp (Secondary Market):

• Là nơi nhà đầu tư cá nhân và tổ chức mua bán chứng chỉ quỹ ETF với nhau

• Giao dịch diễn ra trên sàn chứng khoán (HOSE, HNX tại Việt Nam)

• Khối lượng giao dịch linh hoạt (có thể chỉ từ 1 lô = 100 chứng chỉ)

• Giá cả phụ thuộc vào cung-cầu thị trường, có thể chênh lệch so với NAV

Khi nào nên giao dịch trên mỗi thị trường?

Thị trường sơ cấp:

• Phù hợp với nhà đầu tư tổ chức lớn

• Khi muốn tạo hoặc mua lại khối lượng lớn ETF

• Khi muốn tận dụng cơ hội chênh lệch giữa giá ETF và NAV

Thị trường thứ cấp:

• Phù hợp với hầu hết nhà đầu tư cá nhân

• Khi giao dịch khối lượng nhỏ đến trung bình

• Khi cần tính thanh khoản cao, có thể mua bán ngay lập tức

Ví dụ minh họa: Giả sử quỹ VFMVN30 ETF đang có NAV là 15,000 đồng/chứng chỉ nhưng giao dịch trên sàn HOSE với giá 15,200 đồng.

• Trên thị trường sơ cấp: AP có thể tạo mới bằng cách mua rổ cổ phiếu theo tỷ trọng VN30 với giá 15,000 đồng, đổi lấy chứng chỉ quỹ ETF, rồi bán trên sàn với giá 15,200 đồng để hưởng chênh lệch.

• Trên thị trường thứ cấp: Nhà đầu tư cá nhân chỉ cần đặt lệnh mua ETF trực tiếp trên sàn với giá 15,200 đồng.

Nhà đầu tư cá nhân nên lưu ý:

• Hầu hết nhà đầu tư cá nhân chỉ tham gia thị trường thứ cấp

• Nên kiểm tra chênh lệch giữa giá niêm yết và NAV trước khi giao dịch

• Nếu chênh lệch lớn (>1%), nên cân nhắc thời điểm giao dịch

Sơ đồ cơ chế tạo lập và mua lại chứng chỉ quỹ ETF

Những lưu ý và kinh nghiệm thực tế

Dựa trên kinh nghiệm của các chuyên gia và nhà đầu tư thành công, dưới đây là những lưu ý quan trọng khi đầu tư vào chứng chỉ quỹ ETF:

Cách chọn quỹ ETF phù hợp:

• Chọn ETF phù hợp với mục tiêu đầu tư: Nếu bạn đầu tư dài hạn, ETF chỉ số rộng (như VN30) có thể phù hợp hơn. Nếu muốn đầu tư vào một phân khúc cụ thể, có thể chọn ETF ngành (như SSIAM VNFIN LEAD cho ngành tài chính).
  
  

• Xem xét thành phần của ETF: Nghiên cứu danh mục đầu tư, tỷ trọng từng cổ phiếu trong ETF. Đảm bảo bạn hiểu rõ mình đang gián tiếp đầu tư vào đâu.
  
  

• Đánh giá hiệu suất quá khứ: Mặc dù hiệu suất quá khứ không đảm bảo kết quả tương lai, nhưng nó cho thấy ETF hoạt động thế nào trong các điều kiện thị trường khác nhau.
  
  

• Xem xét quy mô và thanh khoản: ETF có quy mô lớn và thanh khoản cao thường có spread thấp hơn và dễ giao dịch hơn. Tại Việt Nam, VFMVN30 ETF và E1VFVN30 thường có thanh khoản tốt nhất.
  
  

Cách đọc các chỉ số quan trọng:

• NAV (Net Asset Value): Giá trị tài sản ròng của một chứng chỉ ETF, được tính bằng: NAV = (Tổng giá trị tài sản - Nợ) / Tổng số chứng chỉ lưu hành
  
  

• Tracking Error: Mức độ chênh lệch giữa hiệu suất của ETF so với chỉ số tham chiếu. Tracking error càng thấp càng tốt, cho thấy ETF bám sát chỉ số hiệu quả.
  
  

• Expense Ratio (Tỷ lệ chi phí): Phần trăm tài sản được dùng để trả cho chi phí quản lý. Tại Việt Nam, con số này thường dao động từ 0.5% - 1.5%.
  
  

• Premium/Discount: Chênh lệch giữa giá giao dịch và NAV:
  
  

• Premium: Giá giao dịch > NAV

• Discount: Giá giao dịch < NAV

Lưu ý về thuế và phí:

• Phí giao dịch: Khi mua bán chứng chỉ quỹ ETF, bạn phải trả phí giao dịch cho công ty chứng khoán (0.15% - 0.3% mỗi bên).
  
  

• Phí quản lý: Trả cho công ty quản lý quỹ, thường được tính vào NAV hàng ngày.
  
  

• Thuế: Hiện tại, Việt Nam chưa áp dụng thuế đối với giao dịch chứng chỉ quỹ ETF cho nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, cần cập nhật các quy định thuế mới nhất.
  
  

Các chiến lược đầu tư ETF hiệu quả:

• Đầu tư định kỳ (DCA - Dollar Cost Averaging): Đầu tư một số tiền cố định vào ETF theo định kỳ (hàng tháng, hàng quý) để trung bình hóa giá mua.
  
  

• Đa dạng hóa bằng nhiều ETF: Phân bổ danh mục vào các ETF khác nhau để giảm thiểu rủi ro.
  
  

• Cân bằng danh mục định kỳ: Định kỳ điều chỉnh tỷ trọng các ETF trong danh mục để duy trì phân bổ tài sản mục tiêu.
  
  

• Cân nhắc chu kỳ thị trường: Tăng tỷ trọng ETF cổ phiếu khi thị trường giảm sâu, và có thể giảm dần khi thị trường đã tăng nóng.
  
  

Ví dụ phân tích một quỹ ETF điển hình:

Phân tích ETF VFMVN30 (mã: E1VFVN30):

• Công ty quản lý: VFM (thuộc Dragon Capital)

• Chỉ số tham chiếu: VN30

• Quy mô: hơn 10,000 tỷ đồng

• Expense ratio: 0.65%/năm

• Tracking error trung bình: 0.3%/năm

• Thanh khoản: Khoảng 2-3 triệu chứng chỉ giao dịch mỗi ngày

• NAV tại 05/2025: khoảng 21,500 đồng/chứng chỉ

• Premium/Discount trung bình: ±0.2%

Top các quỹ ETF nổi bật tại Việt Nam và trên thế giới

Các quỹ ETF hàng đầu tại Việt Nam

Một số quỹ ETF quốc tế nổi bật

Lưu ý cho nhà đầu tư Việt Nam muốn đầu tư vào ETF quốc tế:

• Cần mở tài khoản giao dịch chứng khoán quốc tế

• Chịu rủi ro tỷ giá

• Có thể phát sinh thuế theo luật nước sở tại

• Một số công ty chứng khoán Việt Nam đã cung cấp dịch vụ mua ETF quốc tế

Câu hỏi thường gặp

1. Mua tối thiểu bao nhiêu chứng chỉ quỹ?

Trên sàn HOSE, giao dịch chứng chỉ quỹ ETF thường theo lô, mỗi lô là 100 chứng chỉ. Tuy nhiên, một số công ty chứng khoán và ứng dụng tài chính cho phép mua lẻ từ 1 chứng chỉ trở lên. Với giá trung bình khoảng 15,000-25,000 đồng/chứng chỉ, bạn có thể bắt đầu đầu tư với số tiền khá nhỏ.

2. Có thể rút vốn bất cứ lúc nào không?

Có, bạn có thể bán chứng chỉ quỹ ETF trong giờ giao dịch của sàn chứng khoán. Tuy nhiên, giá bán phụ thuộc vào thị trường tại thời điểm bán. Tiền bán ETF sẽ về tài khoản chứng khoán ngay sau khi khớp lệnh, và có thể rút về ngân hàng sau T+2 (2 ngày làm việc).

3. ETF có phù hợp với người mới bắt đầu?

Rất phù hợp! Chứng chỉ quỹ ETF được coi là công cụ đầu tư lý tưởng cho người mới vì:

• Đơn giản, dễ hiểu

• Không cần kiến thức chuyên sâu về phân tích riêng từng cổ phiếu

• Đa dạng hóa tự động, giảm rủi ro

• Chi phí thấp

• Có thể bắt đầu với số vốn nhỏ

4. Làm sao kiểm tra hiệu quả quỹ?

Để đánh giá hiệu quả của một chứng chỉ quỹ ETF, bạn nên theo dõi:

• Hiệu suất so với chỉ số tham chiếu (tracking error)

• So sánh với các ETF tương tự

• Xem xét biến động NAV theo thời gian

• Theo dõi báo cáo định kỳ từ công ty quản lý quỹ

Các thông tin này thường được công bố trên website của công ty quản lý quỹ và các nền tảng cung cấp dữ liệu tài chính.

5. ETF có chia cổ tức không?

Tùy thuộc vào chính sách của từng quỹ. Một số chứng chỉ quỹ ETF tại Việt Nam như VFMVN30 thường phân phối cổ tức định kỳ (6 tháng/lần hoặc hàng năm), trong khi một số quỹ khác tái đầu tư cổ tức. Bạn nên kiểm tra chính sách cổ tức của quỹ trước khi đầu tư.

6. Nên đầu tư ETF trong thời gian bao lâu?

ETF thường phù hợp với đầu tư trung và dài hạn (từ 1 năm trở lên). Đầu tư ngắn hạn có thể không hiệu quả do phí giao dịch. Nhiều chuyên gia khuyến nghị thời gian nắm giữ ETF từ 3-5 năm để tận dụng tối đa lợi thế của sản phẩm này.

7. Sự khác biệt giữa ETF và quỹ mở?

Sự khác biệt chính giữa chứng chỉ quỹ ETF và quỹ mở là cách giao dịch:

• ETF: giao dịch trên sàn chứng khoán như cổ phiếu, giá thay đổi liên tục

• Quỹ mở: giao dịch với công ty quản lý quỹ ở mức NAV cuối ngày

ETF thường có phí thấp hơn và tính thanh khoản cao hơn quỹ mở.

8. Có phải chịu thuế khi mua bán ETF tại Việt Nam?

Hiện tại, nhà đầu tư cá nhân tại Việt Nam chưa phải nộp thuế thu nhập cá nhân từ việc mua bán chứng chỉ quỹ ETF. Tuy nhiên, quy định có thể thay đổi, nên cần cập nhật thông tin từ cơ quan thuế hoặc tư vấn tài chính.

Có nên đầu tư vào chứng chỉ quỹ ETF không?

Sau khi xem xét toàn diện về chứng chỉ quỹ ETF, có thể rút ra những kết luận quan trọng giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư:

Ưu điểm nổi bật:

• Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro

• Chi phí thấp so với các quỹ đầu tư truyền thống

• Tính thanh khoản cao, dễ dàng mua bán

• Minh bạch về danh mục và giá trị tài sản

• Phù hợp với cả nhà đầu tư mới và có kinh nghiệm

• Không đòi hỏi thời gian và kiến thức chuyên sâu để theo dõi từng cổ phiếu

Nhược điểm cần cân nhắc:

• Không thể vượt trội so với thị trường (vì bám theo chỉ số)

• Vẫn chịu rủi ro chung của thị trường

• Thanh khoản có thể hạn chế ở một số ETF quy mô nhỏ

• Chênh lệch giữa giá giao dịch và NAV có thể phát sinh

Đối tượng phù hợp để đầu tư ETF:

• Nhà đầu tư mới, chưa có nhiều kinh nghiệm về chứng khoán

• Người bận rộn, không có nhiều thời gian nghiên cứu thị trường

• Nhà đầu tư muốn đa dạng hóa danh mục với chi phí thấp

• Người đầu tư dài hạn, hướng đến tích lũy tài sản

• Người muốn tiếp cận một ngành cụ thể hoặc thị trường nước ngoài

Theo ý kiến của nhiều chuyên gia tài chính, chứng chỉ quỹ ETF là một trong những công cụ đầu tư hiệu quả nhất cho nhà đầu tư cá nhân. Ông Nguyễn Hồng Điệp, chuyên gia phân tích tài chính, nhận định: "ETF là giải pháp đầu tư thông minh cho người Việt trong bối cảnh thị trường ngày càng phức tạp. Đặc biệt với những người không có nhiều thời gian theo dõi biến động thị trường hàng ngày."

Chứng chỉ quỹ ETF đang dần trở thành lựa chọn hàng đầu của nhà đầu tư Việt Nam nhờ khả năng đa dạng hóa danh mục, chi phí thấp và tính thanh khoản cao. Tuy nhiên, cũng như bất kỳ sản phẩm tài chính nào khác, đầu tư ETF đòi hỏi sự hiểu biết, nghiên cứu kỹ càng và kế hoạch rõ ràng để hạn chế rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận. Hy vọng qua bài viết này, hva.vn đã cung cấp cho bạn đầy đủ kiến thức để tự tin bắt đầu hành trình đầu tư vào chứng chỉ quỹ ETF, phù hợp cho cả người mới và nhà đầu tư giàu kinh nghiệm. Hãy bắt đầu từ việc xác định rõ mục tiêu, lựa chọn ETF phù hợp và kiên trì theo đuổi kế hoạch đầu tư dài hạn để xây dựng vững chắc tương lai tài chính của bạn!